วันจันทร์ที่ 9 สิงหาคม พ.ศ. 2553

สมุฏฐานวินิจฉัย

สมุฏฐานวินิจฉัย



 ย่อจากพระคัมภีร์สมุฏฐานวินิจฉัย

          พระคัมภีร์สมุฏฐานวินิจฉัย เป็นตราชูแห่งคัมภีร์เวชศาสตร์ทั้งหลาย เป็นหลักเป๋นประฑานอันยิ่งใหญ่ลึกซึ้งคัมถีร์ภาพนักถ้าแพทย์ผู้ใดมิได้เรียนคัมภีร์นี้ จะวางยาก็บมิอาจที่จะได้ต้องกับโรคโดยแท้ ดหตุว่ามิได้รู้ในกองสมุฎฐานพิหัดอันนี้ แพทย์ผู้นั้นได้ชื่อว่า มิจฉาญาณแพทย์ แพทย์ซึ่งมีวิจารณปัญญาตรึกตรองศึกษาในเวชศึกษาทั้งหลาย แลสมุฎฐานนี้ให้ปรีชา จึงวางยาต้องตามสมุฎฐานพิกัดอันควรแก่โรค เหตุว่ารู้ในกองสมุฎฐานโดยแท้ แพทย์ผู้นั้นจึงได้ชื่อว่า เสฎฐญาณแพทย์

          กองพิกัดสมุฎฐาน

๑.ธาตุสมุฎฐาน

๒.ฤดูสมุฎฐาน

๓.อายุสมุฎฐาน

๔.กาลามุฎฐาน

มหาพิกัดสมุฎฐ่านธาตุ


                                                    เป็นที่ตั้งแห่งภูมิโรคแลภูมิแพทย์ทั้งปวง

          ๑.สมุฎฐานธาตุเตโชพิกัด เป็นที่ตั้งแห่ง จตุกาลเตโช (ธาตุไฟ ๔) ซึ่งจะวิปริตเป็น ชาติ(เกิดขึ้น) จลนะ(เคลื่อนไป) ภินนะ(แตกดับ) ก็อาศัย พัทธะปิตตะ(ดีในฝัก) อพัทธะปิตตะ(ดีนอกฝัก) กำเดา(เปลวแห่งความร้อน)

          ๒.สมุฎฐานธาตุวาโยพิกัด เป็นที่ตั้งแห่ง ฉลกาลวาโย (ธาตุลมทั้ง ๖) ซึ่งจะวิปริตเป็น ชาติ(เกิดขึ้น) จลนะ(เคลื่อนไป) ภินนะ(แตกดับ) ก็อาศัย หทัยวาตะ(ลมหายใจ) สัตถกะวาตะ(ลมมีพิษดุจมีดคม) สุมนาวาตะ(ลมในเส้นศูนย์กลางกาย)

          ๓.สมุฎฐานธาตตุอาโปพิกัด เป็นทีตั้งแห่ง ทวาทศอาโป (ธาตุน้ำ ๑๒) ซึ่งจะวิปริตเป็น ชาติ(เกิดขึ้น) จลนะ(เคลื่อนไป) ภินนะ(แตกดับ)  ก็อาศัยศอเสมหะ(เสมหะในลำคอ)  อุระเสมหะ(เสมหะในทรวงอก)  คูถเสมหะ(เสมหะในช่องทวาร)

          ๔.สมุฎฐานธาตุปถวีพิกัด เป็นที่ตั้งแห่ง วิสติปถวี (ธาตุดิน ๒๐) ซึ่งจะวิปริตเป็น ชาติ(เกิดขึ้น) จลนะ(เคลื่อนไป) ภินนะ(แตกดับ) ก็อาศัย  หทัยวัตถุ(ก้อนเนื้อหัวใจ)  อุทริยะ(อาหารใหม่)  กรีสะ(อาหารเก่า)


ฤดูสมุฎฐาน

ฤดู ๓ คิมหันตฤดู ฤดูร้อน แรม ๑ ค่ำเดือน ๔ –ขึ้น ๑๕ ค่ำเดือน ๘ พิกัดปิตตะสมุฎฐานให้เป็นเหตุ
          วสันตฤดู ฤดูฝน แรม ๑ ค่ำเดือน ๘ –ขึ้น ๑๕ ค่ำเดือน ๑๒ พิกัดวาตะสมุฎฐานให้เป็นเหตุ
          เหมันตฤดู ฤดูหนาว แรม ๑ ค่ำเดือน ๑๒ –ขึ้น ๑๕ ค่ำเดือน ๔ พิกัดเสมหะสมุฎฐานให้เป็นเหตุ

ฤดู ๖ คิมหันตฤดู แรม ๑ ค่ำเดือน ๔ –ขึ้น ๑๕ ค่ำเดือน ๖ พิกัดปิตตะสมุฎฐานให้เป็นเหตุ
          เสมหะสมุฎฐานระคน
         วสันตฤดู แรม ๑ ค่ำเดือน ๖ –ขึ้น ๑๕ ค่ำเดือน ๘ พิกัดปิตตะสมุฎฐานให้เป็นเหตุ
          วาตะสมุฎฐานระคน
         วัสสานะฤดู แรม ๑ ค่ำเดือน ๘ –ขึ้น ๑๕ ค่ำเดือน ๑๐ พิกัดวาตะสมุฎฐานให้เป็นเหตุ
          ปิตตะสมุฎฐานระคน
         สาระทะฤดู แรม ๑ ค่ำเดือน ๑๐ –ขึ้น ๑๕ ค่ำเดือน ๑๒ พิกัดวาตะสมุฎฐานให้เป็นเหตุ
          เสมหะสมุฎฐานระคน
         เหมันตฤดู แรม ๑ ค่ำเดือน ๑๒ –ขึ้น ๑๕ ค่ำเดือนยี่ พิกัดเสมหะสมุฎฐานให้เป็นเหตุ
          วาตะสมุฎฐานระคน
         ศิศระฤดู แรม ๑ ค่ำเดือนยี่ –ขึ้น ๑๕ ค่ำเดือน ๔ พิกัดเสมหะสมุฎฐานให้เป็นเหตุ
          ปิตตะสมุฎฐานระคน

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น