ย่อจากพระคัมภีร์มุขโรค
โรคที่เกิดในปากและคอ
คัมภีร์มุขโรคกล่าวถึงโรคที่เกิดในลำคอและปาก เป็นโรคที่เกิดเพื่อโลกิต ๑๙ ประการ ดังนี้
๑.ทาสนะ งอกขึ้นมาเหมือนเดือยไก่ ที่ใต้ลิ้น
๒.มังสะ ขึนมาอย่างหนามขนุน ที่กลางลิ้นต้นลิ้น
๓.กาละมังสะ ลิ้นโต มันให้เขียวอยู่
๔.จะละมังสะ ขึ้นเหมือนลิ้นไก่ในคาง
๕.ยาโตมีงสะ ขึ้นในลิ้นสองข้างเหมือนงาช้างงอกออกมา
๖.กัศมังสะ งอกขึ้นมาเหมือนหน้าวัวงอกออกมาเเหลมอยู่ ในลิ้น
๗.กะนะระมังสะ ลิ้นพองโตเขื่ง เป็นขุมเต็มลิ้น
๘.มุกจามังสะ ลิ้มบวม
๙.มุขะโจมังสะ ผุดขึ้นมาเหมือนเม็ดข้าว ลิ้นเขียว
๑๐.ทันตะโจมังสะ ในลำคอตีบอยู่เหมือนใยแมงมุม
๑๑.ทันตะมูมังสะ ลิ้มมันขาวอยู่ เป็นหนอง เหม็นคาวเลือดคอออกบ่อยๆ
๑๒.ทันตะโรสะ เกิดในต้นฟัน โคนฟันขาว
๑๓.สาภิร เกิดในต้นฟัน บวมขึ้นมาเหมือนฝาหอยแครง
๑๔.สะวาระ มีอาการฝาดในปากในลิ้นในคาง
๑๕.กัปปิ บวมขึ้นในคอ
๑๖.กัปโป บวทั้งคอ
๑๗.ทันตะบุบผา บวมออกมาในลำคอทั้งสองข้าง เหมือนเม็ดข้าวโพด เหมือนงวงช้างเป็ฯตออยู่ในลำคอ
๑๘.มุกขะวามังสะ เป็นเม็ดตุ่มใสที่ลิ้น
๑๙.กาละมุข ลิ้นบวมดำ
ยาแก้มังสะ
เอาจันทน์แดง จันทน์ขาว เทียนดำ เมล็ดแตงกวา มาศ น้ำมันงาประสมกันทาลิ้น
ยาแก้กาละมังสะ
เอาเปลือกตีนเป็ดบก ต้มอม แทรกน้ำผึ้ง
ยาแก้กัศมังสะ
เอารากฝ้ายผี ต้มด้วยน้ำปูนใสกินหายแล
ยาแก้มุกจามังสะ
ให้เอางาช้าง ลูกปีบ พิมเสน น้ำประสานทอง ปั้นเป็นเม็ดอม
อีกขนานหนึ่ง เอาใบพลูแก จันทน์ โกฐกระดูก ลูกจันทน์ เอาเสมอภาคทำเป็นผงกินกับหมาก ใส่แต่น้อย
ยาแก้มุกขะโจมังสะ
เอาจันทน์ทั้งสองดีงูเหลือม บดทาลิ้น
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น